Büyüyen Şirketler İçin En Önemli Kaynak, İNSAN!

İş dünyasının günümüzde en değerli varlığı insan kaynağıdır. Dünya Endüstri 4.0 konuşurken, bir anda ‘’Endüstri 5.0’’ yani ‘’iş birlikçi endüstri’’ (collaborative industries) gündeme geldi. Endüstri 4.0,  tamamen akıllı fabrikalar ve nesnelerin dijital haberleşmesiyle ilgili bir akım iken, üretime insan dokunuşunu, insan yaratıcılığını geri getiren endüstri 5.0, Endüstri 4.0’ın yerini aldı… Robotların, standart süreçlerde üretilen standart ürünlerde başarılı olurken, ürüne ‘’özel bir şeyler’’ eklenmek istendiği takdirde yönlendirmeye yani insan eline, insan yaratıcılığına ihtiyaç duyduğu ve böylece üretim süreçlerine insan dokunuşunun geri getirilmesi gerektiği görüldü.

Her şey her ne kadar robotlarla yapılmak istense de robotları yapanlar dahil olmak üzere süreci yönetecek ve yenileyecek yapının ‘’insan kaynağından’’ oluştuğu ve şirketlerin en değerli varlığının ‘’İNSAN’ olduğu gerçeği bir kez daha gözler önüne serildi.

Peki şirketler için insan kaynağı bu kadar önemli iken, şirketler neden doğru personeli bulamıyor, ellerindeki insan kaynağını neden kaybediyor, neden doğru kullanamıyor, doğru konumlandıramıyor, personel devir oranlarında neden bu kadar sorun var?

Personel seçme ve tutundurma başarısızlığının nedenlerini ve iyi bir yöneticinin özelliklerini ortaya koyan, Marcus Buckingham ve Curt Coffman’ın şirketi Gallup tarafından yapılan araştırma,  bu güne kadar yapılmış en kapsamlı araştırmadır. Araştırmada 400’ü aşkın şirkette 80.000 kişiyle görüşüldü ve  ‘’First, Break All the Rules’’ “Önce Bütün Kuralları Yıkın” adı altında yayınlandı.  Kitap 93 hafta New York Times’ın en çok satılan kitap listesinde kaldı.  Bu kitap yöneticilerin geleneksel anlayışı neden yıktıklarını ve yerine ne koyduklarını, nasıl başarılı olduklarını görme fırsatı veriyor. İyi bir yöneticinin dört anahtarını tanımlıyor.

İyi bir yöneticinin 4 dört anahtarı;

1. Bir insanın, deneyimine, zekasına ve kararlılığına değil yeteneğine bakar.

2. Ondan beklenenleri ortaya koyarken, doğru adımları değil doğru sonuçları tanımlar.

3. Birini motive ederken, zayıf yanlarına değil güçlü yönlerine odaklanır.

4. Bir insanın gelişebilmesi için bir sonraki basamağı değil, kendisi için uygun olanı bulmasına yardım eder.

Bu araştırma ile örtüşen ‘’Kilit Huy Kalıpları’’ modeli kişinin sahip olduğu doğal yetenekleri, güçlü özellikleri belirler. Güçlü özelliklerin başında, Huy Kalıbı (talent) yani doğal yetenek gelir. Ardından eğitim ve öğrenimle elde edilmiş teorik ve pratik bilgi, sahada kazanılmış deneyim yer alır.

Şirketlerde fark yaratan, gözden kaçan esas özellik çalışanın doğal olarak sahip oldukları Kilit Huy Kalıplarıdır. Huy kalıplarının % 40’si genetik özelliklerden ve % 60’si de kişinin yetiştiği çevre şartlarına verdiği doğal tepkilerden oluşur. Bunlar kişinin her alanda ortaya koyduğu inanç, düşünce ve davranış kalıplarıdır. Yüksek iş motivasyonu, harekete geçmek için uyarılmayı beklememe,  şirketini kendi şirketi gibi benimseme,  sadakat duygusu en üst düzeyde olma özelliklerine sahip  Yıldız Çalışanların başarılarının arkasında yatan sır, doğal olarak sahip oldukları  huy kalıpları, yetenekleridir. Huy kalıplarının kullanılmasında bilincin, bilginin ve eğitimin doğrudan bir etkisi yoktur. Tamamen doğal yetenekler (talent) diyebileceğimiz inanç, düşünce ve davranış kalıplarıdır.

Dolayısıyla her insan bir istisnadır… Her çalışana özel davranmayı bilen, Kilit Huy Kalıplarının nasıl çalıştığını anlayan yöneticiler hedeflerine çok hızlı ve korkusuzca ilerleyebilirler.

Kilit Huy Kalıpları; huylar kişilerin öğrenemeyeceği ya da değiştiremeyeceği özelliklerdir, zeka, bilgi, deneyim veya alınan öğrenimle doğrudan bağlantısı yoktur, insanın doğası ve hamuru, kumaşı diye adlandırılan bilinç dışı özellikleridir. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki; her zaman en iyi performansta olan 10 kişi incelendiğinde 9’u  aynı Kilit Huy Kalıpları’na sahiptir. Bu durum, genel müdürden sekretere, dağıtım elemanından direktöre, satış temsilcisinden şoföre kadar hep aynıdır. Kişinin zekası, aldığı eğitim ve öğretim, konumunu belirlemekte başarısında tam olarak etkili olamamakta ancak bütünlük sağlamaktadır.

Kilit Huy Kalıpları 5 bölüm olarak ele alınmaktadır ve buna “En iyi Performans Profili” denmektedir.

1. Algılama: Çalışan çevresinde neye dikkat ediyor ve odaklanıyor?

2. Düşünme: Çalışan bilgiyi nasıl değerlendirerek bir karar veriyor?

3. Motivasyon: Çalışan işini yapmak için nasıl harekete geçiyor?

4. Eylem: Çalışan işini nasıl yapıyor?

5. Etkileşim: Çalışan diğer insanlar ile nasıl etkileşiyor?

Her görev için, Algılama, Düşünme, Motivasyon, Eylem ve Etkileşim kalıplarına uygun kişi bu görevde %100 verimle çalışacak “En iyi Performansı” sergileyecektir fakat her insan farklıdır, her çalışan istisnadır ve etrafını kendine göre anlama ve yorumlama şekli vardır. Dolayısıyla yöneticisinden farklı şeyler bekleyecektir. Her çalışanın beklentileri, hedefleri farklıdır. Farklı şekilde motive olmaktadır. ‘’Adil’’ olmak herkese ‘’aynı’’ davranmak demek değildir. Her insanın güçlü ve zayıf noktaları vardır, önemli olan güçlü noktaları öne çıkarıp performansa dönüştürmektir.

Öncelikle çalışanlarını doğru konumlandırmak,  görev tanımlarını doğru yapmak gerekmektedir. Einstein ‘’Aslında herkes dahidir. Ama siz kalkıp bir balığı, ağaca tırmanma yeteneğine göre yargılarsanız, tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirir.’’ der.  Atalarımız ‘’Her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır’’ der, aynı işi yapan çalışanlar farklı yöntemler uygulayabilir, önemli olan doğru, tam ve eksiksiz bir şekilde sonuca ulaşmaktır. Şirket prensipleri, etik kuralları çerçevesinde, farklı tarzlarla sonuç alabilirler, güçlü yönlerini kullanabilirler. Neyle motive oluyorlarsa, onunla motive edilmeleri gerekir.   İlgiyle mi motive oluyorsa ilgilenmek,  övülmek ile motive oluyorsa övmek gerekmektedir.  Sorumluluk vermek, emir ve talimatlar yağdırmaktan vazgeçmek,  özgürlük alanı bırakmak,  inisiyatif almalarına izin vermek ve samimi olmak, her insana onun özelliklerine göre davranmak gerekmektedir.

Tüm bunların yanında yönetimin tek yönlü olmadığı unutulmamalıdır. Yönetmek sadece yöneticinin görevi değildir, aynı zamanda ‘’managing up’’ yöneticiyi de yönetmeyi bilmek, onun özelliklerine göre davranmak başarının temelidir.

 Doğuştan, İnanç, düşünce ve davranış kalıplarına sahip, yüksek iş motivasyonu, harekete geçmek için uyarılmayı beklemeyen,  şirketini kendi şirketi gibi benimsemeyen,  sadakat duygusu en üst düzeyde olan, dürüst çalışanları işe alarak, doğru konumlandırmak başarıyı kendiliğinden getirecektir.  

Şirketlerin en değerli varlığı ‘’İNSAN’’ı iyi anlaması, iyi konumlandırması, iyi değerlendirmesi başarı için olmazsa olmaz ilk kriterdir. Atalarımız; ‘’can çıkar, huy çıkmaz’’ derken, Kilit Huy Kalıplarını tarif etmektedir. İyi huy kalıplarına sahip  insanlarla çalışmayı, bildiğiniz bütün kalıpları yıkmayı,  ‘’First, Break All the Rules’’ “Önce Bütün Kuralları Yıkın” kitabını okumanızı tavsiye eder, başarılar dilerim.